Duygusal açlık hakkında bilinmeyenler

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, duygusal açlık ile ilgili değerlendirmelerini ve tavsiyelerini paylaştı.

Bu cümleler kuruluyorsa farkındalık gerekiyor

Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, bir kişi ‘Duygularımı tanıyor muyum?’, ‘Ne hissediyorsun?’ sorusuna sadece ‘kötü’ cevabı ile yetiniyorum, ‘beden kitle endeksim normal aralığın dışında’ ve ‘Stres hayatımın ortasında ve bununla baş etmekte zorlanıyorum’ gibi cümleler kuruyorsa öncelikli olarak birkaç noktada farkındalık sağlaması gerekiyor.” dedi.

Diyet yapanlarda da duygusal yeme görülüyor

Duygusal yemenin birtakım duygu durumlarına yanıt olarak meydana gelen bir yeme davranıs?ı eg?ilimi olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, “Normalde anksiyete, kızgınlık, depresyon ve benzeri duygu durumları is?tah azalmasına neden olurken duygusal açlık yaşayan, duygusal yeme davranıs?ı sergileyen kimseler benzer duygu durumlarında as?ırı bir yeme davranıs?ı go?sterebiliyor. O?nceleri duygusal yeme, as?ırı yeme davranıs?ı go?steren bireylerle ilis?kilendirilirken gu?nu?mu?zde diyet yapanlarda da duygusal yeme davranıs?ı görülüyor.” ifadelerini kullandı.

Duygusal yeme psikolojik destek olarak kabul ediliyor

Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, duygusal yemenin negatif duygularla bas?a c?ıkmada psikolojik bir destek olarak kabul edildiğini söyledi ve sözlerine şöyle devam etti: 

“Özellikle duyguları tanımlamada ya da algılamada zorluk yas?anması, tıkınırcasına yeme ataklarını tetikleyebiliyor. Bireyler duygularını yog?un bir s?ekilde yas?arken, duygularının gerc?ekte ne anlama geldig?ini belirlemekte zorlanıyor ve bu duygu durumu ile bas? edemeyeceklerini düşünüyorlar. O?rneg?in ‘kendimi ko?tu? hissediyorum’ cu?mlesi daha genel bir ifade iken ‘kendimi endis?eli hissediyorum ve utanc? duyuyorum’ cu?mlesinde duygular daha ayrıntılı ifade edilmis?tir. Eg?er bireyler duygularını ifade etmekte zorlanırsa, yas?adıkları rahatsızlık verici durumdan dikkatini besinler aracılıg?ı ile dag?ıtarak kac?ınma davranıs?ı sergiler. 345 genc? birey u?zerinde yapılan bir c?alıs?mada, stresin bireylerin ac?lık tokluk sinyallerine cevap olus?turma yeteneklerini azaltarak yu?ksek duygusal yeme davranıs?ına eg?ilim go?stermelerine sebep oldug?u sonucuna varılmıştı.”

Duygusal açlık aniden başlıyor

Fiziksel ac?lık ve duygusal ac?lık belirtilerinin birbirinden farklı olduğunu vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, “Fiziksel ac?lık durumunda, son tükettiğimiz öğünden 3-4 saat sonra bireyin midesinde bir kazınma, burukluk gerçekleşiyor ve kan s?ekeri du?s?ebiliyor. Birey doygunlug?a yedikc?e ulas?ıyor. Ac?lıg?ı giderme davranıs?ı, duygusal yeme davranıs?ı olan bireyden farklıdır. O?rneg?in birey meyve, sebze ve enerji ic?erig?i du?s?u?k bir besin veya atıs?tırmalıklarla ac?lıg?ını giderebilir. Duygusal ac?lıkta ise tam tersi, dürtüsel olarak gelişen bir durum so?z konusudur. Duygusal ac?lık aniden bas?lıyor ve fiziksel belirti vermiyor. Birey ne bulursa onu yiyor ve daha c?ok enerji deg?eri yu?ksek besinleri tercih ediyor. Fiziksel açlığa baktığımızda kişi kendini tok hisseder ve yeme davranışını bırakır. Yerken de rahatlama yaşar. Ancak duygusal açlıkta kişi yerken tok hissetmesine rağmen yemeye devam eder ve yeme sonrası suçluluk, pişmanlık, utanç duyabilir.” diye konuştu.

Homeostatik misiniz, Hedonik mi

Nöropsikolojik düzlemde değerlendirildiğinde ‘Homeostatik’ ve ‘Hedonik Sistem’ olmak üzere iki tür yeme sistemi olduğunu ifade eden Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, “Eğer kişinin yeme davranışı Homeostatik sistem tarafından kontrol ediliyorsa daha sağlıklı ve ideal kiloda olduğunu gösterir. Ancak kişi Hedonik sistem kontrolünde ise lezzetli yiyeceklere karşı konulamaz bir şekilde istek duyar, bunları gereksiz ve fazla yere yemekten fazlaca haz duyar. Yenilen besinin dengeli öğeleri içermesindense yiyeceğin damak zevkine uygun olması, kişiye mutluluk vermesi burada ön planda olur. Bazı çalışmalarda duygusal açlık yaşayan bireylerin hedonistik yeme tutumunun olması, eksik dopamin düzeyi ile açıklanıyor. Dopamin yetersizliği olan kişiler, mutlu hissetmek için bu eksiklikleri dışardan kapatma ve bunun için çeşitli yiyeceklere ya da farklı şeylere bağımlı olma eğilimi taşıyorlar.” dedi.

Açlığı doğru değerlendirmek önemli

Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, duygusal açlıktan kurtulmak ve duygusal yeme tuzağına düşmemek için öncelikli olarak duyulara odaklanmak, onları anlamak gerektiğini söyledi ve sözlerini şöyle tamamladı:

“Bunun için ‘kendimi nasıl hissediyorum?’ sorusunu sık sık sormak ve duygu ifadelerinin repertuarını arttırmak için bir duygu ifadesi listesi oluşturmak işe yarayabilir. İkinci olarak hangi besini ne zaman tüketmek istendiği ve o an ne hissedildiği aşaması gelir. Yeme davranışlarını neyin yönlendirdiğinin farkına varmak değişim için basamaktır. Üçüncü olarak bir şeyler yemek istendiğinde açlığı doğru değerlendirmek önemlidir. ‘Şu an gerçekten aç mıyım, en son ne yedim, şu an yemek istediğim şey yemek istediğim saatte yenebilir mi, bunu yemem gerekli mi, eğer yemezsem ne olur? gibi sorular sorulabilir. Eğer duygusal bir yeme davranışı içinde olunduğu düşünülürse yaklaşık 30 dakikalık bir zaman bu istek ertelenerek geçirildiğinde ve duygusal anlamda neye ihtiyaç duyulduğu bulunmaya çalışıldığında bu tutumu yenmek için ciddi bir adım atılmış demektir. Son olarak tabii ki stresle başa çıkma stratejileri geliştirmek, modern dünyada sağlıklı bir şekilde yaşayabilmek için en önemli güç kaynağı olacaktır.”

Hibya Haber Ajansı